- Tại sao cây lại bị "sốc" sau khi bứng?
- Giai đoạn tiền trồng: Xử lý cây sau khi bứng
- Cắt tỉa lá và cành để giảm áp lực thoát nước
- Chuẩn bị giá thể hoặc hố trồng lý tưởng
- Kỹ thuật trồng đúng cách: Không sâu – không nén – không gió
- Chăm sóc sau trồng 30 ngày đầu: Giai đoạn sống còn
- Những sai lầm thường gặp và cách khắc phục
- Những câu hỏi thường gặp chăm sóc cây giống sau khi bứng
Khi cây bị bứng khỏi chỗ cũ – dù là cây ăn trái, cây cảnh hay cây gỗ – thì phần lớn rễ hút dinh dưỡng bị tổn thương, khiến cây dễ bị “sốc”, héo rũ, thối rễ và chết ngược chỉ sau vài ngày. Việc chăm sóc lúc này không chỉ đơn giản là tưới nước, mà là cả một quy trình kỹ thuật quan trọng. Xuân Nông sẽ chia sẻ toàn bộ bí quyết chăm cây sau khi bứng, đúc kết từ kinh nghiệm thực tế của nhà vườn, kỹ sư nông nghiệp và các mô hình thành công tại Việt Nam – giúp cây không bị sốc, bén rễ nhanh, phục hồi khỏe như chưa từng bị tổn thương.
Tại sao cây lại bị "sốc" sau khi bứng?
Hiện tượng “sốc cây” xảy ra khi cây đột ngột mất hệ rễ chính, thay đổi môi trường sống, mất cân bằng nước – dinh dưỡng – nhiệt độ. Cụ thể là khi bứng cây:
Toàn bộ rễ hút nước bị tổn thương hoặc mất đi.
Đất mới khác hoàn toàn về pH, độ tơi xốp, ẩm độ, hệ vi sinh vật.
Ánh sáng, gió, độ ẩm nơi mới thay đổi đột ngột.
Cây vẫn mang lá, cành, hoa nhưng lại không có rễ để hút nước nuôi thân.
Lúc này, cây như một người bị cắt đứt mạch máu, mất nước, mất chất nuôi sống – và nếu không được xử lý kỹ, chết chỉ sau vài ngày là chuyện bình thường.
Giai đoạn tiền trồng: Xử lý cây sau khi bứng
Sau khi bứng cây về, tuyệt đối không trồng liền ngay. Cần trải qua 3 bước cực kỳ quan trọng trước khi đưa cây xuống đất mới:
Kiểm tra và xử lý bộ rễ
Ngay sau khi bứng, bà con cần rửa nhẹ phần rễ, cắt bỏ toàn bộ rễ bị dập, đen, có mùi thối hoặc rễ tơ gãy. Dụng cụ phải sắc bén để không làm dập mô rễ. Vết cắt cần được bôi vôi hoặc keo liền sẹo, có thể rắc thêm bột quế hoặc chế phẩm nấm Trichoderma để phòng nấm.
Nếu bộ rễ còn nguyên bầu đất, không nên tháo rễ ra. Tuy nhiên, vẫn cần kiểm tra để đảm bảo rễ không úng bên trong bầu.
Ngâm rễ trong dung dịch kích thích sinh trưởng
Ngâm phần rễ vào hỗn hợp nước có pha:
Chất kích rễ sinh học như Atonik, N3M hoặc Super Root.
Một lượng nhỏ nấm đối kháng Trichoderma.
Có thể bổ sung thêm humic hoặc amino acid để kích hoạt sự hồi phục mô rễ.
Thời gian ngâm kéo dài từ 20–30 phút, đủ để rễ hấp thụ và kháng khuẩn sơ cấp.
Để cho cây có thời gian nghỉ trước khi trồng
Cây sau khi xử lý rễ nên được đặt vào nơi râm mát, có mái che nắng, thông thoáng, để "dưỡng lại sức" 1–2 ngày trước khi trồng. Trong thời gian này, cây vẫn có thể phun sương nhẹ vào lá để giữ ẩm, nhưng không được phơi nắng hay gió to.
Cắt tỉa lá và cành để giảm áp lực thoát nước
Một lỗi cực kỳ phổ biến khiến cây bứng về chết nhanh là để nguyên toàn bộ tán lá. Lúc này, cây không còn rễ hút nước, nhưng lá vẫn tiếp tục thoát hơi, dẫn đến mất nước nghiêm trọng và “chết khô” chỉ sau 2 ngày.
Bà con nên cắt bỏ 50–70% tán lá, giữ lại các đọt non khỏe. Các cành vượt, cành sâu bệnh hoặc mang hoa – trái cũng phải loại bỏ hết. Mục tiêu là giảm tối đa nhu cầu dinh dưỡng và nước, để cây dồn năng lượng phục hồi rễ.
Vết cắt nên dứt khoát, không tưa mô, và sau khi cắt xong có thể xịt nhẹ thuốc đồng hoặc nano bạc để khử khuẩn.
Chuẩn bị giá thể hoặc hố trồng lý tưởng
Đất trồng cây bứng lại không được giống đất thường, phải đảm bảo:
Tơi xốp, thoát nước tốt, giữ ẩm vừa đủ.
Trung tính pH (khoảng 6.0–6.5).
Giàu vi sinh vật có lợi để kích thích rễ.
Công thức gợi ý: 50% đất mặt sạch + 30% phân chuồng hoai + 10% trấu sống + 10% xơ dừa hoặc mụn dừa. Trộn thêm nấm Trichoderma và một ít vôi nông nghiệp để xử lý nấm hại tiềm ẩn.
Nếu trồng trong chậu, nên lót đáy bằng than củi vụn hoặc viên đất nung để tránh ứ nước.
Hố trồng cần được đào và xử lý trước ít nhất 3 ngày, có thể rắc vôi, phơi nắng để diệt mầm bệnh.
Kỹ thuật trồng đúng cách: Không sâu – không nén – không gió
Khi đặt cây vào hố:
Không được trồng sâu hơn cổ rễ cũ.
Không nén đất quá chặt, chỉ dùng tay ém nhẹ quanh gốc.
Sau khi trồng phải cố định cây bằng cọc tre hoặc dây mềm, tránh gió lay làm đứt rễ non.
Ngay sau khi trồng xong, tưới nước thật đẫm vào gốc để tạo tiếp xúc giữa rễ và giá thể. Tuy nhiên, không tưới đẫm liên tục những ngày sau đó – chỉ giữ ẩm nhẹ.
Nếu trời nắng gắt, che nắng bằng lưới đen 50–70% trong 7–10 ngày đầu tiên. Trời mưa thì cần che tạm bằng nilon hoặc bạt để gốc không bị úng.
Chăm sóc sau trồng 30 ngày đầu: Giai đoạn sống còn
Cây sau bứng cần được chăm sóc cực kỳ nhẹ nhàng và kỹ lưỡng trong 30 ngày đầu tiên. Đây là giai đoạn cây phục hồi hệ rễ mới, bất kỳ sơ suất nào cũng khiến cây bị tổn thương nghiêm trọng.
Giai đoạn 0–7 ngày
Không bón bất kỳ loại phân nào. Phun sương nhẹ kích rễ (Atonik hoặc N3M pha loãng 1/2 liều). Giữ độ ẩm đất ổn định, không khô, không ngập.
Giai đoạn 7–15 ngày
Quan sát cây bật mầm hay chưa. Nếu thấy chồi non, đọt non, cây đang hồi phục.
Có thể rải thêm ít phân hữu cơ hoai (phân gà, phân dê đã xử lý) cách gốc 10–15 cm. Phun phân bón lá sinh học dạng nhẹ 1 tuần/lần.
Giai đoạn 15–30 ngày
Cây đã có rễ mới, có thể chuyển sang chế độ chăm sóc bình thường.
Bắt đầu bón phân hữu cơ vi sinh hoặc phân tổng hợp liều nhẹ.
Kiểm tra định kỳ nấm bệnh, sâu hại (bọ trĩ, rệp sáp, thối rễ).
Những sai lầm thường gặp và cách khắc phục
Thứ nhất, trồng cây vào buổi trưa nắng gắt. Nên trồng vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Thứ hai, bón phân hóa học ngay sau khi trồng, khiến rễ non bị “phỏng”, cây càng dễ chết.
Thứ ba, tưới nước đẫm liên tục nhiều ngày, gây úng – thối rễ.
Thứ tư, không che nắng gió, khiến cây héo nhanh, lá rụng sạch chỉ sau vài hôm.
Thứ năm, dùng thuốc kích rễ quá liều, làm rối loạn nội tiết cây.
Những câu hỏi thường gặp chăm sóc cây giống sau khi bứng
1. Sau khi bứng, nên để cây bao lâu rồi mới trồng lại?
Tốt nhất là trồng trong vòng 24 giờ. Nếu chưa kịp, nên bảo quản nơi mát, giữ ẩm gốc.
2. Cây bị héo rũ sau khi trồng lại có cứu được không?
Nếu chưa thối rễ, có thể cứu bằng cách phun kích rễ, cắt bớt lá và che mát. Kiên trì chăm sóc 5–7 ngày sẽ thấy chuyển biến.
3. Có nên dùng thuốc kích rễ sau khi bứng?
Có. Nhưng nên dùng liều nhẹ, đúng loại kích rễ sinh học để cây hấp thụ từ từ.
4. Có nên cắt hết lá sau khi trồng cây bứng không?
Không nên cắt hết lá, chỉ cần tỉa bớt 1/3–1/2 lá và cành không cần thiết để giảm bốc hơi.
5. Trồng cây bứng xong có cần che nắng không?
Rất cần. Nắng trực tiếp sẽ khiến cây mất nước, sốc nhiệt và chết nhanh chóng.
Chăm sóc cây sau khi bứng không thể làm qua loa – đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng, quyết định cây sống hay chết. Chỉ cần thực hiện đúng các bước: ngâm – nghỉ – tỉa – trồng – cố định – che mát – tưới vừa phải – không bón vội thì cây sẽ bén rễ nhanh, phục hồi khỏe, sớm phát triển mạnh mẽ trở lại.
Cây giống sau khi bứng, nếu được chăm kỹ lưỡng như chăm em bé mới sinh, thì 10 cây sống 9, rễ bung mầm ra chỉ sau nửa tháng. Còn nếu làm ẩu, mất trắng cả lô cũng không lạ.
Quý Khách hàng vui lòng liên hệ Xuân Nông qua các kênh sau để được đội ngũ kỹ sư hỗ trợ nhanh chóng và chu đáo:
- Địa chỉ: 352C, đường 30/4, P. Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ
- Website: https://xuannong.vn/
- Hotline: 0901 087 973
- Zalo: 0889 008 222
Từ khóa: cách trồng cây mới bứng, thuốc kích rễ cho cây mới bứng, cách bứng mai vàng dể sống, cách trồng mai mới bứng, cách chăm sóc cây mới bứng vào chậu, cách đánh cây to không bị chết, cách chăm sóc cây cổ thụ mới trồng, cách chăm sóc cây mai mới bứng vào chậu.
BTV. Huỳnh Nha
