Thủy canh là một phương pháp trồng cây độc đáo đã thu hút sự quan tâm của nhiều người và trở thành một trong những xu hướng nổi bật trong lĩnh vực nông nghiệp hiện đại. Với khả năng tiết kiệm không gian, nước và tạo ra các sản phẩm cây trồng sạch, các mô hình thủy canh đang ngày càng được ưa chuộng và triển khai rộng rãi trên toàn thế giới. Trong bài viết này, Xuân Nông sẽ cùng các bạn tìm hiểu về các mô hình thủy canh phổ biến hiện nay và những lợi ích mà chúng mang lại.
1. Mô hình khí canh
Khí canh là một phương pháp trồng rau thủy canh sử dụng hơi sương để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. Đây là một cách đơn giản và hiệu quả để giúp cây trồng phát triển tốt.
Có hai loại mô hình khí canh: khí canh trụ đứng và khí canh sàn ngang. Trong cả hai loại này, rễ cây được đặt trong không khí và được bao quanh bởi hơi sương chứa chất dinh dưỡng.
Mô hình khí canh trụ đứng là khi cây trồng được treo lên trên không gian và rễ cây chảy dài xuống dưới để hấp thụ chất dinh dưỡng từ hơi sương. Trong khi đó, mô hình khí canh sàn ngang là khi cây trồng được đặt trên một mặt phẳng ngang và rễ cây được ngâm trong hơi sương chứa chất dinh dưỡng.
Cả hai loại mô hình này đều giúp cây trồng nhận được đủ chất dinh dưỡng và tạo ra môi trường lý tưởng để cây sinh trưởng và phát triển.
Ưu điểm
Mô hình khí canh là một hệ thống trồng cây không sử dụng đất đáng chú ý, giúp tiết kiệm không gian và tối ưu hóa sử dụng diện tích.
Việc sử dụng không khí làm chất mang dinh dưỡng giúp tăng cường lượng oxy cung cấp cho cây trồng, giúp cây phát triển khỏe mạnh hơn và tăng năng suất.
Hệ thống khí canh cung cấp dinh dưỡng trực tiếp vào rễ của cây, giúp cây hấp thụ chất dinh dưỡng nhanh chóng và hiệu quả, từ đó giảm thiểu lượng chất dinh dưỡng bị lãng phí.
Mô hình khí canh dễ dàng kiểm soát môi trường trồng cây, bao gồm độ ẩm, nhiệt độ và ánh sáng, từ đó tạo ra điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây trồng.
Nhược điểm
Mô hình khí canh yêu cầu công nghệ và kiến thức cao để thiết lập và vận hành hiệu quả. Việc không kiểm soát tốt các yếu tố môi trường có thể gây tổn hại cho cây trồng.
Hệ thống khí canh phụ thuộc vào nguồn cung cấp khí tươi và các thiết bị đặc biệt như bơm khí và bộ điều khiển, do đó cần đảm bảo sự ổn định và liên tục của nguồn điện và các thiết bị phụ trợ.
Chi phí đầu tư ban đầu cho mô hình khí canh có thể cao, bao gồm cả việc mua các thiết bị cần thiết và xây dựng hệ thống.
2. Mô hình thủy canh dạng bấc
Mô hình thủy canh bấc là một phương pháp trồng cây trong hệ thống thủy canh, trong đó cây được đặt trên một bấc (hay còn gọi là bảng bấc) và rễ cây được ngâm trong nước chứa chất dinh dưỡng. Bấc thường là một vật liệu hấp thụ nước tốt như sợi coco, sợi thủy tinh hoặc bông đá.
Trong mô hình thủy canh bấc, nước chứa chất dinh dưỡng được cung cấp cho rễ cây thông qua hệ thống thủy lực hoặc bơm nước. Rễ cây hấp thụ chất dinh dưỡng từ nước và phát triển trên bấc. Mô hình này giúp cây nhận được đủ chất dinh dưỡng và oxy, đồng thời loại bỏ nhu cầu của cây trong việc tìm kiếm nước từ đất.
Mô hình thủy canh bấc thường được sử dụng trong việc trồng rau, củ, hoa và các loại cây nhỏ khác.
Ưu điểm
Mô hình thủy canh dạng bấc là một hệ thống đơn giản và dễ dàng triển khai với chi phí đầu tư ban đầu thấp.
Các bấc có thể được treo lên trên không gian, giúp tiết kiệm diện tích và tạo ra một cảnh quan độc đáo.
Hệ thống bấc giữ nước và dinh dưỡng giữa các cây trồng, giúp tạo ra môi trường ổn định và cung cấp chất dinh dưỡng đều cho cây trồng.
Việc sử dụng mô hình thủy canh dạng bấc giúp giảm thiểu việc sử dụng nước và chất dinh dưỡng so với trồng cây truyền thống trên đất.
Nhược điểm
Mô hình thủy canh dạng bấc có giới hạn về loại cây trồng có thể trồng, vì không phải cây trồng đều phù hợp với việc trồng trong môi trường chứa nước như vậy.
Cần kiểm soát và điều chỉnh cấp nước và dinh dưỡng cho đúng lượng và thời gian, để tránh tình trạng nước bị ngưng lưu hoặc cây trồng bị thiếu chất dinh dưỡng.
Phải đảm bảo sự đều đặn và thường xuyên kiểm soát các bấc và cây trồng để đảm bảo sự phát triển và sức khỏe của cây.
3. Mô hình thuỷ canh nhỏ giọt trên nền giá thể
Mô hình thủy canh nhỏ giọt trên nền giá thể là một phương pháp trồng cây trong hệ thống thủy canh, trong đó nước và chất dinh dưỡng được cung cấp cho cây thông qua hệ thống ống nhỏ giọt và trên một nền giá thể.
Trong mô hình này, cây được trồng trên một nền giá thể như sỏi, cát, perlite hoặc sợi coco. Nước chứa chất dinh dưỡng được cung cấp từ một bể chứa hoặc hệ thống bơm nước đến các ống nhỏ giọt hoặc ống dẫn nước nhỏ giọt. Các ống nhỏ giọt được đặt gần rễ cây để chính xác cung cấp nước và chất dinh dưỡng cho mỗi cây.
Ưu điểm
Mô hình thủy canh nhỏ giọt trên nền giá thể giúp tiết kiệm nước và chất dinh dưỡng, vì chỉ cung cấp chúng trực tiếp vào rễ của cây trồng thông qua các ống nhỏ giọt.
Việc sử dụng hệ thống nhỏ giọt giúp đảm bảo cung cấp chính xác lượng nước và chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng, giúp tối ưu hóa sự phát triển và năng suất.
Hệ thống nhỏ giọt có thể được tự động hóa, giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong việc chăm sóc cây trồng.
Nền giá thể trong mô hình này giúp hỗ trợ cho việc phân tán nhiệt độ và cung cấp hỗ trợ cơ lý cho cây trồng.
Nhược điểm
Mô hình thủy canh nhỏ giọt trên nền giá thể yêu cầu một hệ thống cấp nước và điều khiển chính xác để đảm bảo chất lượng nước và chất dinh dưỡng.
Cần kiểm soát và vệ sinh định kỳ để tránh tình trạng bị tắc nghẽn hoặc nhiễm bẩn trong hệ thống nhỏ giọt.
Chi phí đầu tư ban đầu cho hệ thống thủy canh nhỏ giọt trên nền giá thể có thể cao hơn so với một số phương pháp khác.
4. Mô hình thủy canh màng dinh dưỡng NTF
Mô hình thủy canh màng dinh dưỡng NTF (Nutrient Film Technique) là một phương pháp trồng cây trong hệ thống thủy canh, trong đó rễ cây được ngâm trong một màng mỏng chất dinh dưỡng liên tục chảy qua.
Trong mô hình này, nước chứa chất dinh dưỡng được bơm từ một bể chứa hoặc hệ thống bơm nước lên và chảy qua một màng mỏng dày đặt ngang. Rễ cây được treo lơ lửng trên màng, và chất dinh dưỡng trong nước được hấp thụ qua rễ. Nước sau đó được thu hồi và tuần hoàn lại qua hệ thống để tiếp tục cung cấp chất dinh dưỡng cho cây.
Ưu điểm
Mô hình thủy canh màng dinh dưỡng NTF (Nutrient Film Technique) sử dụng màng mỏng để lưu thông chất dinh dưỡng quanh rễ cây trồng.
Hệ thống NTF giúp tiết kiệm nước và chất dinh dưỡng, vì chỉ cung cấp lượng nhỏ chất dinh dưỡng cần thiết trực tiếp vào rễ cây.
Hệ thống NTF có thể được thiết kế linh hoạt và tương đối đơn giản, dễ dàng triển khai và vận hành.
Việc sử dụng màng dinh dưỡng trong hệ thống NTF giúp tăng cường sự phát triển của rễ cây và tối ưu hóa hấp thụ chất dinh dưỡng.
Nhược điểm
Mô hình thủy canh NTF yêu cầu kiểm soát chặt chẽ lượng nước và chất dinh dưỡng lưu thông trong hệ thống, để đảm bảo cung cấp đúng lượng và tỷ lệ phù hợp cho cây trồng.
Nếu hệ thống NTF không được kiểm soát và vận hành chính xác, có thể xảy ra tình trạng nghẽn hoặc lưu thông không đủ, gây ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe của cây trồng.
Chi phí đầu tư ban đầu cho hệ thống thủy canh NTF có thể cao hơn so với một số mô hình thủy canh khác.
5. Mô hình thuỷ canh tĩnh
Mô hình thủy canh tĩnh (hay còn gọi là mô hình thủy canh không dòng chảy) là một phương pháp trồng cây trong hệ thống thủy canh, trong đó nước chứa chất dinh dưỡng được đặt trong các hồ, hốc hoặc bể chứa và không có dòng chảy liên tục.
Trong mô hình này, rễ cây được treo lơ lửng trong nước chứa chất dinh dưỡng bằng các hệ thống treo hoặc bảng bấc. Rễ cây tiếp xúc trực tiếp với nước để hấp thụ chất dinh dưỡng. Trong quá trình này, oxy trong nước phải được cung cấp đủ để đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển của rễ cây.
Ưu điểm
Đơn giản và dễ vận hành: Không có hệ thống bơm nước hoặc dòng chảy, việc vận hành và bảo trì đơn giản hơn so với các mô hình có dòng chảy.
Tiết kiệm nước: Mô hình này tiết kiệm nước hơn so với các mô hình có dòng chảy liên tục.
Chi phí thấp: Không cần đầu tư vào hệ thống bơm nước và các thiết bị liên quan, mô hình thủy canh tĩnh có thể có chi phí thấp hơn.
Nhược điểm
Hạn chế trong việc cung cấp oxy cho rễ cây: Do không có dòng chảy nước, cung cấp oxy cho rễ cây có thể trở thành một vấn đề. Điều này có thể gây ra hạn chế cho sự phát triển của cây.
Nguy cơ tăng lượng muối: Do nước không được thay đổi liên tục, lượng muối và các chất dinh dưỡng tích tụ có thể tăng lên theo thời gian, gây hại cho cây trồng.
Khó điều chỉnh: Vì không có dòng chảy nước, việc thay đổi chế độ cung cấp chất dinh dưỡng, pH và mức nước có thể khó khăn hơn.
6. Mô hình thuỷ canh hồi lưu
Mô hình thủy canh hồi lưu (hay còn gọi là mô hình thủy canh trôi lưu) là một phương pháp trồng cây trong hệ thống thủy canh, trong đó nước và chất dinh dưỡng được cung cấp cho cây thông qua một hệ thống hồi lưu.
Trong mô hình này, nước chứa chất dinh dưỡng được bơm từ một bể chứa hoặc hệ thống bơm nước lên và chảy qua hệ thống ống dẫn nước hoặc kênh. Rễ cây được đặt trong các khay hoặc hốc được treo trên ống dẫn nước hoặc kênh. Nước sau khi chảy qua rễ cây được thu hồi và đưa trở lại bể chứa hoặc bể chứa phụ để tiếp tục sử dụng.
Ưu điểm
Tiết kiệm nước: Vì nước được thu hồi và tái sử dụng, mô hình thủy canh hồi lưu tiết kiệm nước hơn so với các mô hình không có hồi lưu.
Kiểm soát dễ dàng: Hệ thống hồi lưu cho phép kiểm soát chính xác lượng nước và chất dinh dưỡng được cung cấp cho cây.
Phát triển cây nhanh chóng: Việc cung cấp chất dinh dưỡng và oxy theo cách tối ưu giúp cây phát triển nhanh chóng và sinh trưởng tốt.
Nhược điểm
Cần quản lý pH và EC: Do nước được tái sử dụng, điều chỉnh pH và EC (độ dẫn điện) của nước trở thành một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự cân bằng chất dinh dưỡng và sức khỏe của cây.
Nguy cơ bệnh tật: Vì nước được tái sử dụng, việc kiểm soát bệnh tật và vi khuẩn có thể trở nên phức tạp hơn.
Đòi hỏi hệ thống quản lý nước phức tạp: Mô hình thủy canh hồi lưu yêu cầu hệ thống quản lý nước phức tạp để đảm bảo nước được xử lý và chuẩn bị lại cho việc sử dụng.
Trong thời đại đầy thách thức về tài nguyên và môi trường, các mô hình thủy canh đang trở thành một giải pháp hấp dẫn cho việc trồng cây hiệu quả và bền vững. Không chỉ giúp tiết kiệm không gian và nước, thủy canh còn tạo ra các sản phẩm cây trồng sạch và an toàn. Với sự phát triển và ứng dụng của công nghệ, chúng ta có thể hy vọng thấy sự mở rộng và ứng dụng rộng hơn của các mô hình thủy canh trong tương lai.
(Sưu tầm)
BTV. Anh Thư
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
HỆ THỐNG CỬA HÀNG VẬT TƯ NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO XUÂN NÔNG
Cửa hàng: 352C Đường 30/4, P. Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ
Hotline: 0901 087 973 hoặc 0889 008 222 (Zalo)
