Cây đu đủ đực: Công dụng, cách trồng và chăm sóc
Cây đu đủ đực là một giống cây rất hữu ích trong ngành dược liệu và nông nghiệp. Không chỉ dễ trồng và chăm sóc, cây đu đủ đực còn có khả năng ra hoa quanh năm, mang lại hiệu quả kinh tế cao nếu biết áp dụng đúng kỹ thuật. Dưới đây Xuân Nông sẽ hướng dẫn chi tiết về cách trồng và chăm sóc cây đu đủ đực, giúp bà con nông dân có thể thu hoạch hoa đu đủ quanh năm, phục vụ cho nhu cầu thương mại và dược liệu.
Công dụng của cây đu đủ đực
Công dụng cây đu đủ trong y học
Cây đu đủ đực, đặc biệt là hoa của nó, được biết đến như một loại dược liệu có nhiều tác dụng chữa bệnh. Một số công dụng tiêu biểu của cây đu đủ đực bao gồm:
Hỗ trợ tiêu hóa: Hoa đu đủ đực chứa các enzym như papain, giúp cải thiện hệ tiêu hóa, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, đặc biệt là các loại thịt khó tiêu. Nó có thể giúp giảm triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, táo bón.
Giảm đau và kháng viêm: Hoa đu đủ đực còn có tác dụng giảm đau, kháng viêm. Nó được sử dụng trong các bài thuốc dân gian để giảm viêm khớp, viêm cơ, hoặc đau nhức do phong thấp.
Chữa ho và long đờm: Hoa đu đủ đực cũng được sử dụng để làm thuốc trị ho, long đờm, đặc biệt là trong các trường hợp ho do cảm lạnh hay viêm họng.
Hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch: Theo y học cổ truyền, cây đu đủ đực có thể giúp điều hòa huyết áp, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nhờ vào các chất chống oxy hóa và khả năng làm mềm các mạch máu.
Làm đẹp da: Hoa đu đủ đực còn được sử dụng trong các sản phẩm làm đẹp, giúp làm sáng da và giảm mụn nhờ vào tính chất làm sạch và kháng viêm tự nhiên.
Tác dụng chống ung thư: Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy hoa đu đủ đực có thể có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư, nhờ vào các hợp chất chống oxy hóa và khả năng ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư.
Công dụng trong nông nghiệp
Cải tạo đất: Rễ cây đu đủ đực, với hệ thống rễ cọc phát triển sâu vào đất, giúp cải tạo đất, làm tơi xốp và tăng cường khả năng thấm nước. Do vậy, cây đu đủ đực có thể trồng xen kẽ với các loại cây khác để cải tạo đất hiệu quả.
Thu hoạch hoa làm thuốc: Hoa đu đủ đực có thể được thu hoạch và sử dụng để chế biến thành các sản phẩm thuốc truyền thống. Thậm chí, hoa của cây đu đủ đực cũng có thể được bán ra thị trường làm nguyên liệu chế biến thuốc Nam hoặc làm các sản phẩm dược phẩm.
Thu hút côn trùng có lợi: Cây đu đủ đực, với hoa mọc thành chùm, có thể thu hút một số loài côn trùng có lợi như ong, bướm, giúp thụ phấn cho các loại cây khác.
Công dụng trong ẩm thực
Hoa đu đủ đực có thể được sử dụng như một nguyên liệu trong chế biến các món ăn. Một số món ăn nổi bật từ hoa đu đủ đực bao gồm:
Canh hoa đu đủ đực: Hoa đu đủ đực nấu canh cùng với thịt, gia vị tạo nên một món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Món canh này được cho là giúp giải nhiệt, thanh lọc cơ thể.
Hoa đu đủ đực xào tỏi: Đây là một món ăn dân dã, dễ làm, có tác dụng mát gan, giải độc và tốt cho sức khỏe.
Cách trồng cây đu đủ đực
Phân biệt cây đủ đủ đực với cây đu đủ cái
Đu đủ đực và đu đủ cái có những đặc điểm nhận dạng dễ phân biệt. Cây đu đủ đực có thân mảnh mai, hoa mọc thành chùm ở kẽ lá, thường không ra quả mà chỉ cho hoa. Hạt của đu đủ đực có màu sáng và nhỏ hơn so với hạt của đu đủ cái. Đu đủ cái, ngược lại, có thân to, quả lớn và mọc đơn lẻ, là giống cây chủ yếu được trồng để thu hoạch quả.
Thời vụ trồng cây đu đủ đực
Miền Bắc: Gieo hạt vào tháng 7, trồng vào tháng 9.
Đông Nam Bộ và Tây Nguyên: Gieo hạt vào tháng 2-3, trồng vào tháng 4-5.
Tây Nam Bộ: Gieo hạt vào tháng 10-11, trồng vào tháng 12-1.
Chọn giống và chuẩn bị hạt giống trồng cây đu đủ đực
Hạt giống tốt là yếu tố quan trọng để cây đu đủ đực phát triển khỏe mạnh. Bạn nên chọn hạt từ quả đu đủ chín, lấy hạt từ phần giữa quả, sau đó làm sạch vỏ nhớt và phơi khô trong bóng râm. Để hạt giống phát triển tốt, bà con có thể ngâm hạt trong nước ấm khoảng 40 độ C trong 4-5 giờ, rồi ủ hạt trong túi vải ẩm từ 4-5 ngày cho đến khi hạt bắt đầu nứt vỏ và nảy mầm.
Chuẩn bị đất trồng cây đu đủ đực
Cây đu đủ đực phát triển tốt trên đất nông nghiệp tơi xốp và giàu dinh dưỡng. Nếu trồng trong chậu, bạn nên chọn chậu có lỗ thoát nước để tránh úng nước. Đất trồng cần có độ pH từ 6 đến 6.5 và có khả năng giữ ẩm tốt. Nếu trồng trong đất vườn, hãy cải tạo đất bằng cách bón phân chuồng hoai mục, vôi bột và phân kali để cây phát triển mạnh mẽ.
Gieo hạt cây đu đủ đực
Sau khi hạt đã nảy mầm, bạn có thể gieo vào bầu đất hoặc chậu nhỏ. Để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm cao, gieo 2-3 hạt mỗi bầu. Sau 15-30 ngày, khi cây con đã phát triển được 2 lá thật, bạn có thể tỉa bớt cây cái (có rễ chùm) và giữ lại cây đực (có rễ cọc dài).
Khoảng trồng cây đu đủ đực
Đào hố rộng 40x40x40 cm, khoảng cách giữa các cây từ 1-1,5m. Trong mỗi hố, bón lót phân chuồng hoai mục, phân supe lân, kali sulfat và vôi bột để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây.
Trồng cây đu đủ đực
Sau khi hố đã được chuẩn bị xong, tiến hành trồng cây vào hố và tưới nước ngay. Bạn cũng có thể phủ gốc cây bằng rơm, cỏ khô để giữ ẩm cho đất.
Chăm sóc cây đu đủ đực để ra hoa quanh năm
Bón phân cho cây đu đủ đực
Cây từ 1 tháng tuổi: Bón phân NPK 16-16-16+TE mỗi tuần một lần với lượng 50g cho 10 lít nước.
Cây từ 1-3 tháng tuổi: Bón từ 50-100g phân mỗi cây 15-20 ngày/lần.
Cây từ 3-7 tháng tuổi: Bón NPK 12-12-17-9+TE 100-150g mỗi cây mỗi tháng, kết hợp với phân hữu cơ và vôi cho cây từ tháng thứ 6 trở đi.
Tưới Nước: Đảm bảo tưới nước đều đặn cho cây, nhất là trong mùa nắng. Tuy nhiên, cần chú ý thoát nước tốt trong mùa mưa để tránh tình trạng ngập úng.
Cắt Tỉa: Thường xuyên cắt tỉa những lá già, lá bệnh để giữ cho cây phát triển khỏe mạnh và không bị sâu bệnh tấn công.
Phòng trừ sâu bệnh trên cây đu đủ đực
Nhện đỏ: Gây vàng lá, làm cây rụng lá. Cần phun thuốc trừ sâu kịp thời.
Rệp sáp: Sử dụng thuốc Bi 58, Mipxin hoặc Kenthane để diệt rệp và các loại côn trùng gây hại.
Bệnh thối rễ: Có thể phòng bằng cách cải thiện hệ thống thoát nước và phun thuốc diệt nấm khi cần thiết.
Thu hoạch hoa đu đủ đực
Sau khi trồng từ 8-10 tháng, cây sẽ bắt đầu ra hoa. Tuy nhiên, thu hoạch hoa đu đủ đực thường đạt hiệu quả cao nhất từ năm thứ 3 trở đi. Hoa đu đủ đực có thể thu hoạch quanh năm nếu được chăm sóc đúng cách. Bạn nên thu hoạch vào mùa hè khi hoa bắt đầu nở rộ.
Từ khóa: mô hình trồng cây đu đủ đực, tại sao cây đu đủ đực có trái, giống cây đu đủ đực, hình ảnh cây đu đủ đực, cây đu đủ đực có quả không, làm thế nào để cây đu đủ đực ra quả, hạt giống đu đủ đực, tuổi thọ cây đu đủ.
BTV. Huỳnh Nha
(Sưu tầm)