Cách nhận biết đất trồng bị nhiễm phèn hoặc mặn
Trong hành trình chăm cây, có bao giờ bạn cảm thấy mình đã làm đủ mọi cách: tưới nước đúng giờ, bón phân định kỳ, thậm chí trò chuyện với cây mỗi sáng… Vậy mà cây vẫn cứ vàng lá, chậm lớn, thối rễ rồi lụi dần không rõ lý do? Có thể vấn đề không nằm ở cách bạn chăm, mà nằm ở chính loại đất bạn đang dùng. Rất nhiều người gặp phải trường hợp đất bị nhiễm phèn hoặc mặn, nhưng lại không hề hay biết. Vậy làm sao để nhận biết được đất trồng cây của bạn có gặp phải vấn đề này không? Hãy cùng Xuân Nông khám phá để biết thêm chi tiết.
1. Đất bị nhiễm phèn hoặc mặn là gì?
Trước hết, cần hiểu rằng: Đất nhiễm phèn thường xuất hiện ở vùng đất thấp, dễ ngập nước, hoặc đất lâu ngày không được cải tạo. Độ pH đất thường dưới 5, chứa nhiều sắt, nhôm, lưu huỳnh – những yếu tố gây độc cho cây.
Đất nhiễm mặn là đất chứa nhiều muối hòa tan (thường là muối natri, magie…). Khi lượng muối quá cao, rễ cây không thể hút nước, dẫn đến hiện tượng “khát nước giả” – cây héo dù đất vẫn ẩm.
2. Dấu hiệu nhận biết đất nhiễm phèn
Nước tưới đổi màu
Khi tưới nước hoặc sau mưa, nếu bạn thấy nước rỉ ra từ đất có màu vàng cam hoặc đỏ gạch, thì rất có thể đất đang nhiễm phèn – do phản ứng oxy hóa sắt.
Rễ cây thối đen, mềm nhũn
Đất phèn khiến rễ cây mất khả năng hút dinh dưỡng, rễ nhanh chóng bị thối hoặc chuyển sang màu nâu đen, bốc mùi nhẹ.
Lá cây vàng bất thường
Khác với thiếu đạm hay thiếu vi lượng, cây trồng trong đất phèn thường vàng cả lá non lẫn lá già, kèm theo biểu hiện còi cọc, không lớn nổi dù bạn chăm kỹ đến đâu.
Đất có mùi hôi nhẹ
Khi bạn xới đất lên mà ngửi thấy mùi hăng hoặc mùi chua nhẹ – đó cũng là dấu hiệu phèn đã tích tụ trong đất.
3. Dấu hiệu nhận biết đất nhiễm mặn
Mặt đất đóng váng trắng
Sau khi tưới nước hoặc khi trời nắng, các bạn quan sát sẽ thấy mặt đất xuất hiện lớp trắng xám như bụi muối? Đó chính là muối dư tích tụ, bốc hơi rồi lắng lại trên bề mặt.
Lá cây cháy viền, xoăn lại
Khi đất nhiễm mặn, cây sẽ có biểu hiện cháy lá, xoăn mép, khô đầu lá, bắt đầu từ lá già rồi lan ra toàn bộ tán cây.
Tưới nước không thấm
Cảm giác tưới hoài mà đất vẫn khô cứng, cây vẫn khát – là biểu hiện đất có quá nhiều muối, gây ức chế khả năng hút nước.
Cây mới trồng dễ chết
Nếu bạn thay đất hoặc đổi cây mới vào chậu cũ, nhưng cây không thể sống được quá 7 ngày thì khả năng rất cao đất đã bị nhiễm mặn.
4. Kiểm tra độ phèn, mặn đơn giản tại nhà ai cũng làm được
Dùng giấy quỳ tím đo pH: Nếu pH dưới 5 tức là đất của bạn đang bị phèn, còn nếu trên 8 là đất có nguy cơ bị nhiễm mặn.
Ngâm đất trong nước sạch rồi nếm thử nhẹ lớp nước phía trên (nếu có vị mặn nhẹ thì đất đã nhiễm muối).
Trồng cây test đất: Trồng thử cây có rễ nhạy cảm như xà lách hay cải ngọt… Nếu cây không phát triển, dễ vàng rễ, điều đó là cảnh báo đất trồng của bạn đang nhiễm độc.
5. Phải làm gì khi phát hiện đất bị nhiễm phèn hoặc mặn?
Với đất nhiễm phèn
Rửa đất nhiều lần bằng nước sạch để loại bỏ chất độc.
Trộn thêm vôi nông nghiệp (khoảng 50–100g/10kg đất) để trung hòa độ pH.
Bổ sung phân hữu cơ, phân trùn quế, than hoạt tính… để phục hồi độ tơi xốp.
Trồng cây họ đậu hoặc cỏ vetiver để cải tạo đất tự nhiên.
Với đất nhiễm mặn
Xả mặn bằng cách tưới nhiều lần liên tục để đẩy muối ra ngoài.
Trộn đất với rêu than bùn, xơ dừa hoặc trấu hun để tăng khả năng giữ ẩm và giúp đất rửa mặn hiệu quả hơn.
Tránh dùng phân hóa học có muối, thay vào đó hãy dùng những loại phân vi sinh hoặc phân hữu cơ dạng nước. Nếu đất nhiễm mặn quá nặng, bạn nên thay đất mới hoặc trộn thêm đất sạch để giảm độ mặn.
Việc nhận biết đất bị nhiễm phèn hay mặn tưởng khó, nhưng thật ra chỉ cần quan sát kỹ và có chút kinh nghiệm là bạn có thể phát hiện sớm để cứu cây kịp thời.
Cây khỏe bắt đầu từ đất khỏe – đừng đợi đến khi cây héo rũ, vàng lá rồi mới bắt đầu loay hoay tìm nguyên nhân. Chăm đất tốt, cây sẽ đền đáp bạn bằng những tán lá xanh mướt, hoa trái rực rỡ và niềm vui mỗi ngày.
Nên trồng cây gì nếu đất bị nhiễm phèn hoặc nhiễm mặn?
1. Cây trồng giúp cải tạo đất phèn, đất mặn
Những loại cây này không chỉ sống được trong môi trường khắc nghiệt mà còn góp phần làm đất tốt lên theo thời gian.
Cỏ Vetiver (Cỏ lá tre): Đây là loại cỏ có bộ rễ sâu và dày, có khả năng hút phèn và mặn trong đất, giữ ẩm, chống xói mòn rất hiệu quả.
Các loại cây họ đậu như đậu xanh, đậu phộng, đậu nành: Có khả năng cố định đạm trong đất, tăng độ phì nhiêu và cải thiện độ tơi xốp.
Muồng hoàng yến, muồng đen: Đây là các loại cây thân gỗ có khả năng sinh trưởng tốt trên đất kém dinh dưỡng, giúp cải thiện chất lượng đất lâu dài.
2. Cây rau màu chịu phèn hoặc mặn nhẹ
Một số loại rau ăn lá, ăn củ có thể phát triển khá tốt trên đất phèn nhẹ hoặc đã được cải tạo một phần.
Rau muống: Là một trong những loại rau dễ trồng nhất, có thể sống được trong điều kiện đất nghèo dưỡng chất và chịu được phèn nhẹ.
Mồng tơi, cải xoong: Ưa nước, phát triển tốt trong điều kiện đất giữ nước kém, thường xuyên ẩm ướt.
Rau ngót, rau đay: Là những loại cây “chịu khó”, ít kén đất, dễ sinh trưởng trong điều kiện không lý tưởng.
Cải bẹ xanh, cải thìa, củ cải: Có thể phát triển trong đất mặn nhẹ nếu được bón lót đầy đủ và canh tác đúng kỹ thuật.
3. Cây ăn trái thích nghi với đất phèn hoặc mặn
Nếu bạn đang lên kế hoạch phát triển một vườn cây ăn trái, có những loại cây có khả năng chịu mặn hoặc phèn khá tốt.
Dừa: Đây là loại cây điển hình cho vùng đất ven biển, có khả năng chịu mặn cao.
Xoài, cóc Thái: Thích hợp với đất pha cát, chịu hạn tốt, ít bị ảnh hưởng bởi mặn nhẹ.
Chanh, ổi, khế: Nếu trồng trên mô cao và bón phân hợp lý, các loại cây này vẫn phát triển được ở vùng đất phèn.
Chuối: Phù hợp với nhiều điều kiện đất khác nhau, kể cả đất xấu, dễ trồng và có tác dụng cải tạo đất tốt
Việc chọn đúng loại cây trồng cho đất nhiễm phèn hoặc mặn không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức mà còn cải tạo đất theo thời gian một cách tự nhiên.
Từ khóa: kể tên 5 cây trồng chịu mặn, các loại cây trồng thích hợp với đất mặn, cây ăn quả chịu mặn, một số loại cây chịu mặn ở việt nam, trồng sản xuất nông nghiệp loại cây trồng nào sau đây phù hợp với đất mặn, những loại cây trồng được trên đất phèn, những loại cây chịu mặn, cây ăn trái chịu phèn.cách xử lý đất phèn, đất mặn, số sánh đất phèn và đất mặn,giá trị sử dụng của đất phèn, nguyên nhân hình thành đất phèn, biện pháp cải tạo đất phèn, đất mặn ở đbscl, đặc điểm của đất phèn, đất mặn la gì, biện pháp cải tạo đất phèn.
BTV. Huỳnh Nha
(Sưu tầm)
