Cây lá é trắng: Công dụng, cách trồng và chăm sóc
Cây lá e trắng (hay húng trắng) là loại rau gia vị không chỉ thơm ngon mà còn giàu dinh dưỡng, rất được yêu thích trong bữa ăn gia đình. Với sự hướng dẫn từ A-Z này của Xuân Nông, các bạn có thể dễ dàng trồng é trắng ngay tại nhà, đảm bảo nguồn rau sạch, tươi ngon mỗi ngày. Cùng bắt đầu nào!
Giới thiệu về cây lá é trắng
Tên khoa học: Ocimum basilicum var. pilosum
Thuộc họ: Lamiaceae
Đặc điểm: É trắng là cây thân thảo sống hàng năm, cao từ 0.5 – 1m, thân vuông, có lông mịn, lá hình bầu dục mọc đối, mép lá khía răng. Loại rau này có mùi thơm đặc trưng, rất hấp dẫn trong các món ăn Việt.
Một số công dụng nổi bật của cây lá é trắng
1. Hỗ trợ tiêu hóa
Lá é chứa tinh dầu và các chất chống viêm, có tác dụng kích thích hệ tiêu hóa, giảm đầy hơi, chướng bụng, và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn. Người dùng có thể pha trà lá é để uống, giúp giảm triệu chứng khó tiêu và cải thiện sức khỏe dạ dày.
2. Kháng viêm, giảm đau
Tinh dầu trong lá é chứa các hợp chất chống viêm như eugenol, giúp giảm sưng viêm và đau nhức. Đây là lý do lá é thường được dùng trong y học cổ truyền để hỗ trợ điều trị đau khớp, viêm xoang, và đau đầu.
3. Giảm căng thẳng, hỗ trợ giấc ngủ
Mùi thơm nhẹ nhàng của lá é có tác dụng thư giãn, giảm căng thẳng và lo âu, giúp tinh thần dễ chịu. Uống một ly trà lá é trước khi ngủ có thể giúp bạn thư giãn và có giấc ngủ sâu hơn.
4. Hỗ trợ hô hấp
Lá é có tác dụng làm dịu cổ họng, giảm ho và làm thông thoáng đường hô hấp. Nó đặc biệt hữu ích khi bạn bị cảm lạnh, nghẹt mũi, hoặc viêm họng. Hãm lá é thành trà hoặc dùng lá tươi để xông hơi đều có thể giúp giảm triệu chứng hô hấp hiệu quả.
5. Chống oxy hóa và ngăn ngừa lão hóa
Lá é chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp loại bỏ các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tác động của quá trình lão hóa, đồng thời giúp làn da tươi trẻ và khỏe mạnh hơn.
6. Hỗ trợ giảm cân
Lá é có lượng calo thấp và giàu chất xơ, giúp tăng cảm giác no, giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ tiêu hóa tốt, làm cho việc giảm cân trở nên hiệu quả và lành mạnh hơn.
Một số món ăn nổi bật từ lá é trắng
1. Lẩu gà lá é
Món lẩu gà lá é là đặc sản nổi tiếng của Phú Yên, với vị ngọt của thịt gà kết hợp cùng vị chua thanh, cay nhẹ của lá é, tạo nên hương vị độc đáo. Thịt gà được hầm mềm, nước dùng đậm đà, lá é được thêm vào lẩu khi ăn để giữ nguyên vị tươi ngon và mùi thơm đặc trưng. Thường ăn kèm với bún và chấm muối ớt xanh.
2. Cháo lá é
Cháo lá é là món ăn đơn giản, dễ nấu và rất bổ dưỡng. Cháo trắng được nấu nhừ, sau đó thêm lá é cắt nhỏ vào nồi khi cháo còn nóng, giữ nguyên vị thanh của lá. Món cháo này rất thích hợp để giải cảm, giúp ấm bụng và hỗ trợ tiêu hóa tốt.
3. Gỏi bò lá é
Gỏi bò lá é là món ăn thanh mát, kích thích vị giác. Thịt bò được thái mỏng, trụng nhanh với nước sôi để giữ vị ngọt, sau đó trộn với lá é tươi, các loại rau thơm, hành phi, và lạc rang. Gỏi bò lá é có vị chua ngọt, thơm cay, rất thích hợp làm món khai vị hoặc món nhậu.
4. Nước chấm lá é
Lá é còn có thể dùng làm nước chấm để tăng thêm hương vị cho món ăn. Bạn chỉ cần xay nhuyễn lá é cùng ớt, tỏi, đường, nước mắm và một ít nước cốt chanh để tạo ra một loại nước chấm thơm ngon, hợp với các món nướng, hải sản, và cả các món lẩu.
5. Canh lá é nấu tôm
Món canh lá é nấu tôm là món canh thanh mát, bổ dưỡng và dễ làm. Tôm tươi được nấu chín, sau đó cho lá é vào nấu cùng để canh có vị thơm nhẹ. Canh này vừa dễ ăn, lại có vị ngọt tự nhiên từ tôm, phù hợp cho những ngày hè nóng bức.
6. Lá é xào thịt bò
Món xào này rất thơm ngon và đầy đủ dinh dưỡng. Thịt bò được thái mỏng, xào chín với tỏi, sau đó thêm lá é vào đảo nhanh tay để giữ độ tươi ngon của lá. Vị ngọt của thịt bò hòa quyện với mùi thơm cay của lá é, tạo nên món ăn hấp dẫn.
7. Trà lá é
Lá é cũng có thể được phơi khô và hãm trà. Trà lá é có mùi thơm dễ chịu, giúp thư giãn, giảm căng thẳng, hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện giấc ngủ. Chỉ cần hãm một ít lá é khô với nước sôi trong khoảng 5-10 phút là bạn đã có một ly trà thơm ngon.
Chuẩn bị trồng cây lá é trắng
Dụng cụ trồng
Sử dụng khay trồng, thùng xốp, hoặc chậu nhựa có lỗ thoát nước để tránh ngập úng. Các loại chậu như chậu ươm TTK là lựa chọn phù hợp.
Đất trồng
Chọn loại đất giàu dinh dưỡng, tơi xốp, độ pH khoảng 7.0. Bạn có thể trộn đất sạch với xơ dừa đã xử lý theo tỷ lệ 1.5:2 để tăng khả năng thoát nước.
Nếu muốn tiện lợi hơn, bạn có thể sử dụng đất hữu cơ phối trộn sẵn như đất Orgamix 3 in 1.
Giống cây
Bạn có thể chọn trồng bằng hạt giống hoặc mua cây con ươm sẵn từ các cửa hàng uy tín để tiết kiệm thời gian.
Hướng dẫn trồng cây lá é trắng
Phương pháp giâm cành cây lá é trắng
Cắt cành: Lấy đoạn ngọn non dài 7–9 cm, ngắt lá thấp, chỉ để lại 2 lá mầm trên cùng.
Trồng cành: Đặt cành vào chậu đất sạch, để nơi mát, tưới nước giữ ẩm.
Phương pháp trồng bằng hạt cây lá é trắng
Ngâm hạt: Ngâm hạt trong nước ấm (tỉ lệ 2 sôi : 3 lạnh) khoảng 2–5 giờ, sau đó ủ khăn ẩm cho hạt nứt nanh.
Gieo hạt: Gieo 2–3 hạt/lỗ trong khay ươm, phủ đất mỏng và tưới nước nhẹ.
Chăm sóc ban đầu: Che khay ươm bằng tấm che trong 48 giờ để kích thích nảy mầm, tưới phun sương mỗi ngày 2 lần. Sau 7–15 ngày, hạt sẽ nảy mầm, tỉa cây yếu, đến khi cây có 5–6 lá thật là có thể trồng ra chậu lớn.
Cách trồng cây lá é trắng
Tưới nước cho cây lá é trắng
Tưới 2 lần mỗi ngày vào sáng và chiều trong giai đoạn mới trồng. Khi cây phát triển ổn định, giảm xuống 1 lần/ngày, giữ độ ẩm vừa đủ.
Ánh sáng và nhiệt độ thích hợp với cây lá é trắng
É trắng thích ánh sáng nhẹ và bóng râm, tránh nắng trực tiếp. Nhiệt độ lý tưởng từ 10–35°C.
Bón phân cho cây lá é trắng
Sau 25–30 ngày, bón phân hữu cơ như phân đạm cá, phân trùn quế, phân gà để cây phát triển mạnh.
Tiếp tục bón thúc sau 2 tuần, duy trì bón mỗi tuần một lần.
Phòng trừ sâu bệnh trên cây lá é trắng
Bệnh nấm lá: Phòng trị bằng Coc85, Antracol 70WP, Anvil 5SC, Ridomil Gold 68WG.
Sâu bệnh hại lá: Các loại sâu xanh, sâu keo, bọ trĩ có thể phòng trừ bằng chế phẩm sinh học như Neem Chili, Bio – B, Radiant. Thăm vườn thường xuyên để loại bỏ cây bị bệnh nặng.
Lưu ý: Ngưng bón phân và phun thuốc 10–14 ngày trước khi thu hoạch để đảm bảo rau sạch, an toàn.
Việc trồng và chăm sóc cây é trắng rất dễ dàng, mang lại nguồn rau sạch cho bữa ăn gia đình. Hãy bắt tay vào trồng ngay để tận hưởng những lợi ích mà loại rau này mang lại!
Từ khóa: la é có phải là lá quế không, lá é miền bắc gọi là gì, hình ảnh cây lá é, lá é tím, lá é là cây gì, lá é trong ở đầu, hạt giống lá é, lá é còn gọi là lá gì.
BTV. Huỳnh Nha
(Sưu tầm)
