Công dụng và cách sử dụng cây nhãn lồng đúng cách
Cây nhãn lồng, còn được biết đến với tên gọi khác như cây lạc tiên, chùm bao, mắc mát, là một loài cây có tính mát và vị hơi đắng. Từ lâu, cây nhãn lồng đã được sử dụng trong y học dân gian với những tác dụng vượt trội, đặc biệt là khả năng an thần và cải thiện giấc ngủ. Dưới đây, Xuân Nông sẽ chia sẻ những thông tin chi tiết về công dụng và cách sử dụng dây nhãn lồng đúng cách.
Tìm hiểu chung về cây nhãn lồng
Tên Tiếng Việt: Nhãn lồng
Tên khác: Cây lạc tiên, Lồng đèn, Hồng tiên, Long châu quả, Tây phiên liên, Chùm bao, Mắc mát.
Tên khoa học: Passiflora foetida L., thuộc họ Lạc tiên (Passifloraceae).
Tên dược liệu: Herba Passiflorae foetidae.
Đặc điểm tự nhiên: Nhãn lồng là loại cây thân leo mềm, tròn, bên trong rỗng và có lông mềm thưa. Tua cuốn của cây thường mọc từ kẽ lá, giúp cây leo lên các vật thể khác. Lá cây có hình trái tim, chiều dài từ 6-8 cm, rộng 10 cm, với 3 thùy và thùy giữa lớn hơn 2 thùy bên. Hoa nhãn lồng có màu trắng, mọc riêng lẻ ở kẽ lá, với hình dạng đều và có phần cánh hoa tím đặc trưng. Quả nhãn lồng có hình trứng, vỏ mỏng, khi chín có màu vàng và vị ngọt dịu.
Công dụng của dây nhãn lồng
Công dụng trong y học cổ truyền
Tính vị, quy kinh: Toàn cây nhãn lồng có vị ngọt, hơi đắng, tính mát; quả có vị ngọt, chua, tính bình, mùi thơm. Cây có tác dụng chủ yếu lên các kinh Tâm và Can.
Công năng: Nhãn lồng chủ yếu được dùng để an thần, giải nhiệt, và mát gan. Nó giúp điều trị các chứng bệnh như: Suy nhược thần kinh, mất ngủ, lo âu, hồi hộp. Cải thiện giấc ngủ, giúp ngủ sâu và ít mộng mị.
Công dụng theo y học hiện đại
Chống viêm
Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng dịch chiết từ lá nhãn lồng có tác dụng giảm đau và chống viêm. Các hợp chất trong nhãn lồng có thể ức chế sự sản xuất các chất gây viêm, như prostaglandin E2 (PGE2), từ đó giúp giảm các phản ứng viêm trong cơ thể.
Chống loãng xương
Nhãn lồng còn có tác dụng tăng cường sức khỏe xương. Các nghiên cứu chỉ ra rằng nhãn lồng có khả năng kích thích hoạt động của nguyên bào xương, đồng thời giảm sự hoạt động của các tế bào hủy xương, giúp ngăn ngừa loãng xương.
Tăng cường hệ miễn dịch
Các polysaccharides trong nhãn lồng có thể kích thích sản xuất các chất như NO, TNF-α và IL-6 từ đại thực bào, từ đó nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
Chống loét và chống oxy hóa
Dịch chiết lá nhãn lồng giúp làm giảm chỉ số loét dạ dày và có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do.
Cách sử dụng dây nhãn lồng đúng cách
1. Dùng nhãn lồng dưới dạng thuốc sắc
Mỗi ngày, sử dụng khoảng 20-40g nhãn lồng, sắc với nước để uống. Nên sử dụng vào buổi tối trước khi đi ngủ để đạt hiệu quả an thần tốt nhất.
2. Dùng cao lỏng từ nhãn lồng
Dùng nhãn lồng chế thành cao lỏng với tỷ lệ 1:1, pha thêm chút đường cho dễ uống. Mỗi ngày uống 2-3 lần, mỗi lần khoảng 50-100ml, uống sau bữa ăn và trước khi đi ngủ.
Cũng có thể kết hợp nhãn lồng với các vị thuốc khác như tâm sen, lá vông, lá dâu để nấu thành cao lỏng, giúp điều trị các chứng bệnh như mất ngủ, tim hồi hộp, đau đầu, lo âu.
3. Ăn ngọn non của cây nhãn lồng
Ngọn non của cây nhãn lồng có thể được luộc ăn vào buổi chiều hoặc trước khi ngủ vài giờ. Cách này giúp thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng và dễ đi vào giấc ngủ hơn.
4. Điều trị các vấn đề về da
Để điều trị ghẻ ngứa, viêm da, có thể dùng khoảng 100g nhãn lồng tươi hoặc khô nấu với 2 lít nước. Sau khi nguội, dùng nước này tắm hoặc rửa lên vùng da bị viêm ngứa.
Điều trị bệnh lỵ, sử dụng khoảng 60g quả nhãn lồng, rửa sạch, sắc lấy nước và pha thêm đường. Chia thành hai phần uống trước bữa ăn.
5. Lưu ý khi sử dụng nhãn lồng
Thận trọng với liều lượng: Mặc dù nhãn lồng là một loại dược liệu an toàn, nhưng không nên sử dụng quá liều, đặc biệt đối với những người có bệnh lý về gan hoặc thận.
Chế biến đúng cách: Sau khi thu hái, cần rửa sạch và cắt thành đoạn nhỏ trước khi phơi khô hoặc sấy khô để bảo quản lâu dài.
Các món ăn từ đọt nhãn lồng: Ngon miệng và bổ dưỡng
Đọt nhãn lồng không chỉ là một loại thảo dược quý giá mà còn là nguyên liệu tuyệt vời trong các món ăn hàng ngày. Với hương vị thanh mát, đọt nhãn lồng có thể được chế biến thành nhiều món ngon, vừa bổ dưỡng, vừa giúp thanh nhiệt cơ thể. Hãy cùng khám phá ba món ăn đơn giản nhưng vô cùng hấp dẫn từ đọt nhãn lồng: Đọt nhãn lồng luộc, Đọt nhãn lồng nấu canh, và Đọt nhãn lồng xào tỏi.
1. Đọt nhãn lồng luộc – Món ăn thanh mát, dễ làm
Đọt nhãn lồng luộc là một món ăn cực kỳ đơn giản và dễ chế biến, nhưng lại mang đến hương vị thanh mát, rất phù hợp cho những ngày hè nóng bức. Đây là món ăn giúp giải nhiệt, thanh lọc cơ thể, đồng thời bổ sung nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe.
Nguyên liệu: 300g đọt nhãn lồng tươi, 1-2 quả ớt (tùy khẩu vị), 1 ít muối.
Cách chế biến: Đọt nhãn lồng rửa sạch, cắt bỏ phần già, chỉ lấy phần non mềm. Sau đó, ngâm trong nước muối loãng khoảng 5 phút để làm sạch. Đun sôi nước trong nồi, cho một ít muối vào nước sôi. Cho đọt nhãn lồng vào nồi nước sôi, luộc trong khoảng 3-5 phút, tùy vào độ tươi của đọt để không bị quá mềm. Vớt đọt nhãn lồng ra, để ráo nước và thái nhỏ. Có thể ăn kèm với nước mắm ớt tỏi chua cay để thêm phần hấp dẫn.
Lợi ích: Đọt nhãn lồng luộc là món ăn thanh mát, có tác dụng giải nhiệt, mát gan, và giúp cải thiện tiêu hóa. Đặc biệt thích hợp cho những ai có thể trạng nóng trong, hay bị mụn nhọt.
2. Đọt nhãn lồng nấu canh – Món canh giải nhiệt, bổ dưỡng
Món canh đọt nhãn lồng là một lựa chọn lý tưởng cho bữa ăn gia đình. Vị thanh mát của đọt nhãn lồng kết hợp với các nguyên liệu khác sẽ tạo nên một món canh ngon miệng, không chỉ giúp giải nhiệt mà còn bổ sung nhiều chất dinh dưỡng cho cơ thể.
Nguyên liệu: 300g đọt nhãn lồng, 200g thịt nạc (heo, bò hoặc gà tùy thích), 1 củ hành tím, Gia vị: Muối, hạt nêm, tiêu, dầu ăn,
Cách chế biến: Đọt nhãn lồng rửa sạch, cắt khúc vừa ăn. Thịt nạc thái nhỏ, xào qua với hành tím băm nhuyễn cho dậy mùi thơm. Thêm khoảng 1 lít nước vào nồi, đun sôi, sau đó cho thịt vào nấu chín. Khi thịt đã chín, cho đọt nhãn lồng vào nấu thêm khoảng 5-7 phút, nêm gia vị vừa ăn. Tắt bếp và múc canh ra bát, rắc thêm một chút tiêu nếu thích.
Lợi ích: Canh đọt nhãn lồng không chỉ giúp thanh nhiệt, giải độc mà còn hỗ trợ tiêu hóa tốt. Món ăn này còn cung cấp protein từ thịt nạc, rất phù hợp cho các bữa ăn gia đình hoặc bồi bổ sức khỏe sau một ngày làm việc mệt mỏi.
3. Đọt nhãn lồng xào tỏi – Món ăn đơn giản mà ngon miệng
Đọt nhãn lồng xào tỏi là món ăn có hương vị đậm đà, dễ ăn và đặc biệt hấp dẫn với vị tỏi thơm lừng. Món này thích hợp để ăn cùng cơm, rất dễ chế biến và phù hợp cho những ai yêu thích món xào.
Nguyên liệu: 300g đọt nhãn lồng, 4-5 tép tỏi băm nhỏ, 1-2 quả ớt tươi, Gia vị: Dầu ăn, muối, tiêu, hạt nêm.
Cách chế biến: Đọt nhãn lồng rửa sạch, cắt khúc vừa ăn. Phi thơm tỏi băm với dầu ăn, cho ớt tươi vào xào chung để tạo mùi thơm đặc trưng. Thêm đọt nhãn lồng vào xào đều, nêm gia vị cho vừa ăn. Khi đọt nhãn lồng chín tới, tắt bếp và múc ra đĩa.
Lợi ích: Đọt nhãn lồng xào tỏi không chỉ giúp kích thích khẩu vị mà còn mang lại tác dụng giải nhiệt, an thần, đồng thời bổ sung vitamin từ rau xanh và các dưỡng chất có trong tỏi.
Cây nhãn lồng không chỉ là một loài cây đẹp mà còn mang đến nhiều giá trị dược liệu quý báu. Với khả năng an thần, giúp cải thiện giấc ngủ, giảm căng thẳng, và hỗ trợ sức khỏe xương khớp, cây nhãn lồng là một lựa chọn tuyệt vời cho những ai đang tìm kiếm các phương pháp tự nhiên để cải thiện sức khỏe. Khi sử dụng đúng cách, nhãn lồng có thể trở thành một "người bạn đồng hành" không thể thiếu trong hành trình chăm sóc sức khỏe của bạn.
Từ khóa: lá cây nhãn có tác dụng gì, uống nước la nhãn có tác dụng gì, thân cây nhãn có tác dụng gì, đọt chùm bao, tác dụng phụ của cây chùm bao, chùm bao nấu canh, đọt bí, rau lạc tiên, uống nước la nhãn có tác dụng gì, lá cây nhãn có tác dụng gì, thân cây nhãn có tác dụng gì, tác hại của lá nhãn, uống cây lạc tiên nhiều có tốt không, vỏ thân cây nhãn có tác dụng gì, giá nhãn hôm nay.
BTV. Huỳnh Nha
(Sưu tầm)
