Bạn đã nghe nhiều về Trichoderma - một loại nấm được coi là "thần dược" trong nông nghiệp sinh học. Tuy nhiên, việc sử dụng Trichoderma không đúng cách không chỉ gây lãng phí mà còn làm giảm hiệu quả đáng kể. Bài viết này, Xuân Nông sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện, từ bản chất khoa học đến cách ứng dụng thực tế, giúp bạn khai thác tối đa lợi ích của nấm Trichoderma.
Trichoderma là gì? Bản chất và cơ chế hoạt động
Nấm Trichoderma là một chi nấm đối kháng, tồn tại tự nhiên trong môi trường đất, rễ cây và các vật liệu hữu cơ. Điểm đặc biệt của chúng là khả năng "tấn công" và ức chế sự phát triển của các loại nấm gây bệnh thực vật phổ biến như:
Fusarium: Gây bệnh héo rũ, thối rễ.
Pythium: Gây bệnh thối rễ, chết cây con.
Rhizoctonia: Gây bệnh thối gốc, lở cổ rễ.
Trichoderma không chỉ đơn thuần là "kẻ thù" của nấm bệnh, mà còn là "người bạn" của cây trồng. Chúng hoạt động thông qua ba cơ chế chính:
Cạnh tranh không gian và dinh dưỡng: Trichoderma phát triển rất nhanh, chiếm hết nguồn thức ăn và không gian sống của các nấm gây bệnh, khiến chúng không thể tồn tại và phát triển.
Ký sinh và tiêu diệt: Một số loài Trichoderma có khả năng quấn quanh sợi nấm gây bệnh, tiết ra enzyme chitinase và glucanase để phân hủy vách tế bào của chúng, dẫn đến cái chết của nấm gây bệnh.
Kích thích hệ miễn dịch của cây: Khi sống cộng sinh với rễ cây, Trichoderma kích hoạt cơ chế phòng vệ tự nhiên của cây trồng, giúp cây chống chịu tốt hơn với các tác nhân gây bệnh.
Phân biệt công dụng của nấm Trichoderma và những lầm tưởng phổ biến
Nhiều người lầm tưởng rằng Trichoderma là "men ủ phân" chuyên dụng, nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại.
Công dụng thực sự của nấm Trichoderma
Phòng trừ và xử lý bệnh nấm trong đất: Đây là công dụng quan trọng nhất. Sử dụng Trichoderma để bón lót, tưới gốc hoặc trộn vào giá thể giúp tạo ra một "lá chắn" sinh học, bảo vệ bộ rễ cây khỏi sự tấn công của các mầm bệnh.
Phân giải chất hữu cơ: Trichoderma có khả năng phân hủy các vật liệu hữu cơ khó tiêu như rơm rạ, mùn cưa, vỏ trấu, cành khô thành mùn. Quá trình này diễn ra chậm rãi trong môi trường mát mẻ, giàu oxy và ẩm.
Cải tạo đất: Bằng cách phân giải chất hữu cơ, Trichoderma giúp đất tơi xốp, thông thoáng, tăng khả năng giữ nước và dinh dưỡng.
Vì sao không nên dùng Trichoderma để ủ phân nóng?
Đây là sai lầm phổ biến nhất gây lãng phí. Trong quá trình ủ phân chuồng hay các vật liệu giàu đạm, nhiệt độ đống ủ có thể lên tới 60-70°C. Trichoderma là nấm ưa mát, chúng sẽ chết khi nhiệt độ vượt quá 45°C. Do đó, việc mua Trichoderma để pha và phun vào đống phân đang nóng là vô nghĩa. Bạn vừa tốn tiền mua chế phẩm, vừa không thu được bất kỳ hiệu quả nào.
Hướng dẫn sử dụng Trichoderma đúng cách và hiệu quả cao nhất
Để tối ưu hóa hiệu quả của nấm Trichoderma, bạn cần sử dụng chúng một cách khoa học.
1. Chuẩn bị và nhân sinh khối Trichoderma tại nhà (tùy chọn)
Nếu muốn đảm bảo chất lượng và tiết kiệm chi phí, bạn có thể tự nhân giống Trichoderma bằng cách ủ với cám gạo, bột ngô, hoặc bã đậu nành.
Nguyên liệu:
Cám gạo/bột ngô: 5-10kg.
Chế phẩm Trichoderma gốc: 1 gói (khoảng 1kg).
Nước sạch.
Cách làm:
Trộn đều cám gạo/bột ngô với Trichoderma gốc.
Tưới nước từ từ và trộn đều cho đến khi hỗn hợp đạt độ ẩm khoảng 40-45% (khi nắm chặt, hỗn hợp vón cục lại và không chảy nước ra tay).
Cho hỗn hợp vào bao tải, buộc kín miệng và để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Kiểm tra: Sau 5-7 ngày, bạn sẽ thấy lớp nấm màu xanh lá cây đậm hoặc xanh rêu bao phủ toàn bộ bề mặt. Đây chính là bào tử Trichoderma đã phát triển, sẵn sàng để sử dụng.
2. Các phương pháp ứng dụng hiệu quả
Bón lót/trộn vào giá thể: Trộn 1-2kg chế phẩm Trichoderma đã nhân sinh khối cho mỗi 1 tấn phân hữu cơ, sau đó bón lót cho cây trước khi trồng. Hoặc trộn trực tiếp vào giá thể trồng cây (ví dụ: trộn với xơ dừa, tro trấu).
Tưới gốc phòng bệnh: Định kỳ 1-2 tháng/lần, pha Trichoderma với nước theo tỷ lệ khuyến cáo của nhà sản xuất (hoặc pha 1kg chế phẩm tự nhân với 200 lít nước) và tưới đều vào gốc cây. Việc này giúp duy trì mật độ nấm có lợi trong đất, ngăn ngừa mầm bệnh.
Ủ phân hữu cơ nguội: Sau khi phân đã ủ hoai mục và nguội hẳn, bạn có thể trộn thêm Trichoderma vào để làm giàu hệ vi sinh vật. Cách này giúp phân bón thêm hiệu quả, an toàn và thân thiện với môi trường.
Kiểm tra và bảo quản chế phẩm Trichoderma
Kiểm tra chất lượng sản phẩm
Phần lớn các sản phẩm Trichoderma trên thị trường không đảm bảo chất lượng. Để kiểm tra, bạn có thể làm một thử nghiệm nhỏ:
Trộn một ít sản phẩm với cám và trấu ẩm.
Đặt trong hộp kín và để ở nơi mát mẻ.
Nếu sau vài ngày, bạn thấy xuất hiện lớp mốc màu xanh lá cây, thì sản phẩm đó còn sống và có thể sử dụng.
Bảo quản
Trichoderma rất nhạy cảm với nhiệt độ và độ ẩm. Hãy bảo quản chế phẩm ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp. Tốt nhất là sử dụng ngay sau khi mua hoặc sau khi nhân giống để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Những câu hỏi thường gặp về Nấm Trichoderma
1. Trichoderma có phải là "men ủ phân" chuyên dụng không?
Không. Trichoderma không phải là men ủ phân nóng. Chức năng chính của nó là kiểm soát nấm bệnh trong đất và phân giải các chất hữu cơ khó tiêu trong môi trường mát mẻ, giàu oxy.
2. Tại sao tôi không nên dùng Trichoderma để ủ phân?
Trong quá trình ủ phân, đặc biệt là phân chuồng, nhiệt độ có thể tăng lên rất cao (60-70°C). Trichoderma lại là nấm ưa mát, chúng sẽ chết ở nhiệt độ trên 45°C. Việc sử dụng Trichoderma để ủ phân nóng là hoàn toàn lãng phí và không mang lại hiệu quả.
3. Trichoderma có thể trị được những bệnh gì?
Trichoderma có khả năng phòng và trị các bệnh nấm gây hại cho cây trồng như:
Thối rễ, héo rũ do nấm Fusarium.
Thối gốc, chết cây con do nấm Pythium.
Lở cổ rễ do nấm Rhizoctonia.
Và nhiều loại nấm gây hại khác.
4. Cách sử dụng Trichoderma hiệu quả nhất là gì?
Bạn nên sử dụng Trichoderma để:
Bón lót/tưới gốc: Trộn Trichoderma vào đất trước khi trồng hoặc tưới trực tiếp vào gốc cây để phòng bệnh.
Trộn với giá thể: Khi làm giá thể ươm cây con, hãy trộn thêm Trichoderma để bảo vệ rễ non.
Ủ phân hữu cơ nguội: Sau khi phân đã hoai mục hoàn toàn và nguội, bạn có thể trộn thêm Trichoderma vào để làm giàu hệ vi sinh vật.
5. Làm sao để biết chế phẩm Trichoderma tôi mua có còn sống hay không?
Hãy trộn một ít chế phẩm với cám và trấu ẩm, sau đó cho vào hộp kín và để ở nơi mát. Nếu sau 5-7 ngày thấy xuất hiện lớp mốc màu xanh lá cây đặc trưng, thì sản phẩm đó còn sống và có chất lượng tốt.
6. Có thể tự nhân giống Trichoderma tại nhà không?
Có. Bạn có thể tự nhân giống Trichoderma bằng cách trộn chế phẩm gốc với cám gạo hoặc bột ngô ẩm. Hỗn hợp này sẽ cho ra sinh khối nấm màu xanh, giúp bạn có đủ lượng chế phẩm để sử dụng lâu dài và tiết kiệm chi phí.
7. Nên bảo quản Trichoderma như thế nào?
Bảo quản chế phẩm Trichoderma ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao. Tốt nhất là sử dụng ngay sau khi mua để đảm bảo chất lượng.
Bạn có còn thắc mắc nào khác về cách sử dụng Trichoderma hay các chế phẩm sinh học trong nông nghiệp không? Hãy chia sẻ để chúng ta cùng thảo luận nhé!
Quý Khách hàng vui lòng liên hệ Xuân Nông qua các kênh sau để được đội ngũ kỹ sư hỗ trợ nhanh chóng và chu đáo:
- Địa chỉ: 352C, đường 30/4, P. Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ
- Website: https://xuannong.vn/
- Hotline: 0901 087 973
- Zalo: 0889 008 222
Từ khóa: nấm trichoderma loại nào tốt,cách sử dụng nấm trichoderma, hình ảnh nấm trichoderma, cách nhân sinh khối nấm trichoderma dạng nước, cách bảo quản nấm trichoderma, nấm đối kháng trichoderma, trichoderma dạng phun.
BTV. Huỳnh Nha
