Ai làm nông lâu năm đều thuộc nằm lòng câu nói: “Mưa xuống là cỏ lên, phân trôi, bệnh nổi”. Nghe thì đơn giản vậy, nhưng đằng sau đó là cả một chuỗi phản ứng sinh học, hoá học phức tạp liên quan đến cây trồng. Trong đó, một sai lầm phổ biến nhất là bón phân đạm vào mùa mưa – tưởng lợi mà lại hại cây vô cùng!
Xuân Nông sẽ chia sẻ đến quý bà con: vì sao phân đạm không nên bón trong mùa mưa? Tác hại ra sao? Nên xử lý thế nào cho đúng kỹ thuật?
Phân đạm là gì và vai trò với cây trồng?
Phân đạm – nguồn dinh dưỡng chính cho cây phát triển lá
Phân đạm (nitơ – N) là loại phân vô cơ rất dễ tan trong nước. Cây hấp thu đạm để:
Tăng trưởng nhanh, phát triển thân – lá.
Tăng khả năng quang hợp.
Kích thích nảy chồi, ra lá non.
Các loại phân đạm thường dùng
Đạm urê: Tan nhanh, giá rẻ, phổ biến nhất.
Đạm amoni (NH₄⁺): Ổn định hơn, ít bị rửa trôi hơn urê.
Đạm nitrat (NO₃⁻): Cây hấp thu nhanh nhưng rất dễ mất đi khi mưa lớn.
Vì sao không nên bón phân đạm vào mùa mưa?
Phân đạm dễ bị rửa trôi, thất thoát
Phân đạm tan hoàn toàn trong nước, khi gặp mưa lớn sẽ bị nước mưa cuốn trôi khỏi vùng rễ trước khi cây kịp hấp thu.
Tỉ lệ thất thoát có thể lên đến 40–60%, gây lãng phí nghiêm trọng.
Mình mất công, mất của, mà cây chẳng được hưởng bao nhiêu!
Gây ngộ độc cho cây nếu đất bị yếm khí
Trong điều kiện úng ngập, đất thiếu oxy, quá trình phân huỷ đạm sẽ sinh ra NH₃ (amoniac) hoặc NO₂⁻ (nitrit) – hai chất có thể gây ngộ độc rễ.
Biểu hiện: cây vàng lá, cháy rễ, thối gốc, đứng cây không phát triển nổi.
Cứ tưởng bón cho cây mập, ai dè hại cây teo rễ luôn!
Tăng nguy cơ sâu bệnh hại bùng phát
Cây nhận đạm dư trong điều kiện ẩm ướt sẽ phát triển lá non ồ ạt, mềm yếu.
Đây là mồi ngon cho sâu ăn lá, rệp, bọ trĩ, nấm bệnh như sương mai, thán thư, chết cây con…
Mùa mưa chưa kịp mừng vì cây lên mầm thì sâu bệnh đã phá tan hoang.
Gây ô nhiễm môi trường đất và nước
Phân đạm dư thừa trôi xuống mương, sông, làm tăng hàm lượng nitrat và amoniac, gây hiện tượng phú dưỡng.
Làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt và ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng lâu dài.
Hậu quả thực tế khi bón phân đạm sai thời điểm
Phí tiền mà cây không hấp thu
Bón 1 kg urê, mất 500–600 g theo dòng nước, cây chỉ hấp thụ chưa tới 50% → lãng phí ngân sách phân bón.
Gây mất cân đối dinh dưỡng
Khi chỉ bón đạm mà không phối hợp các dưỡng chất khác (lân, kali, hữu cơ...), cây dễ xanh tốt lá nhưng ít ra hoa đậu quả, rễ yếu.
Cây phát triển lệch, dễ ngã đổ
Trong mùa mưa, cây mọc lá non nhiều nhưng thân yếu, giòn → dễ bị ngã khi gặp mưa to, gió lớn.
Bón phân nuôi lá, ai ngờ làm cây đổ nghiêng hết cả ruộng!
Mùa mưa nên bón phân gì cho cây?
Ưu tiên phân hữu cơ, phân chuồng hoai mục
Tăng hệ đệm đất, cải thiện tơi xốp, giúp giữ phân, giữ nước tốt hơn.
Cung cấp vi sinh vật có lợi, giúp cây phục hồi rễ sau mưa dầm.
Bổ sung vi lượng và phân lân, kali
Phân lân giúp rễ chắc khỏe, tăng sức đề kháng.
Kali giúp cây cứng cáp, hạn chế đổ ngã, tăng chất lượng trái.
Phun phân bón lá hợp lý
Thay vì bón gốc, nên phun phân lá giai đoạn mưa nhiều.
Ưu tiên các loại phân bổ sung trung vi lượng, amino acid, rong biển để hỗ trợ cây hồi phục.
Lời khuyên kỹ thuật từ chuyên gia nông nghiệp
Không bón đạm trước khi trời mưa 1–2 ngày. Nếu mưa bất chợt, nên xới nhẹ gốc, bón lại sau khi đất ráo nước.
Bón vào lúc đất ẩm vừa phải (sau mưa 1–2 ngày), tuyệt đối không bón khi gốc cây còn sũng nước.
Nếu buộc phải bón đạm, nên chọn dạng viên chậm tan, hoặc phân bọc ure polymer, ít bị rửa trôi hơn.
Tăng cường phủ gốc bằng rơm rạ, xơ dừa, trấu… vừa hạn chế xói mòn, vừa giữ ẩm và giữ phân cho đất.
Những câu hỏi thường gặp thường gặp khi bón đạm cho cây
Có nên pha loãng phân đạm để tưới gốc khi mưa râm?
Không nên. Dù pha loãng, khi đất chưa ráo hẳn, rễ vẫn bị ngộ độc hoặc trôi mất.
Mưa cả tuần không bón đạm thì cây lấy gì ăn?
Hãy bón lót phân hữu cơ, phân vi sinh hoặc phun phân bón lá – cây vẫn hấp thu được dinh dưỡng cần thiết.
Sau cơn mưa lớn, bao lâu mới nên bón lại phân đạm?
Khoảng 2–3 ngày sau khi đất ráo hẳn, lúc này rễ cây đã phục hồi tốt hơn.
Mùa mưa bón đạm viên có đỡ trôi không?
Có đỡ hơn, nhưng vẫn phải chọn lúc đất ráo, không úng nước, và phủ kín gốc sau khi bón.
Bón phân đúng – trúng thời điểm là một trong những bí quyết thành công trong canh tác nông nghiệp, đặc biệt là mùa mưa. Phân đạm tuy cần thiết, nhưng nếu sử dụng sai cách sẽ gây phản tác dụng, vừa tốn tiền, vừa hại cây.
Mùa mưa – hãy để đạm tạm "nghỉ ngơi", ưu tiên các biện pháp phục hồi rễ, tăng sức đề kháng cho cây.
Làm nông là làm có tính toán – bón đâu trúng đó, cây mới phát huy hết tiềm năng.
Quý Khách hàng vui lòng liên hệ Xuân Nông qua các kênh sau để được đội ngũ kỹ sư hỗ trợ nhanh chóng và chu đáo:
- Địa chỉ: 352C, đường 30/4, P. Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ
- Website: https://xuannong.vn/
- Hotline: 0901 087 973
- Zalo: 0889 008 222
Từ khóa: có nên bón phân khi trời nắng gắt, cách bón đạm cho lúa, bón đạm cho lúa trong điều kiện thời tiết như thế nào là hợp lý, cách sử dụng phân đạm, vì sao phải hoà tan phân bón trong nước, bón nhiều đạm cho cây lúa có tác dụng gì, lượng phân bón cho 1 sào lúa.
BTV. Huỳnh Nha
